Sözcük Türleri Konu Anlatımı – Sözcük Türleri ve Örnekleri

Cümleleri oluşturarak duygu, düşünce ve istekleri dile getirmeyi sağlayan sözcükler, cümle içinde değişik görevlerde bulunur.

 – Babam, beni ve kardeşimi yeni okulumuza götürdü. Okula gitmek için sabahları bu köprüden geçiyoruz.

(Bu cümlede baba,okul, köprü sözcükleri bir varlığı, götürdü, geçiyoruz sözcükleri bir eylemi karşılamıştır. Yeni sözcüğü bir varlığı (okul) niteler; sabahları sözcüğü eylemin (geçiyoruz) zamanını belirtirken ve sözcüğü beni, kardeşimi sözcüklerini bağlamıştır. Tek başına anlamsız olmasına rağmen için sözcüğü, cümlede amacıyla anlamını kazanmıştır. Ben sözcüğü ise I. tekil kişi olarak adın yerine geçmiştir.)

Cümlede değişik görevler üstlenen sözcüklerin bu görevleri, onların türünü belirler. Bir sözcüğün türünü belirlemek için onun cümledeki kullanımı görülmelidir. Çünkü kimi sözcükler, farklı cümlelerde farklı görevler üstlenebilir. Örneğin yanlış sözcüğünü ele alalım:

 – Tabelayı göremeyince yanlış yola girdik.

 – Bu şiiri kimin yazdığını yanlış söylediniz. 

 – Sınavda bu defa yanlışlarım çok azdı.

(Yukarıdaki cümleleri incelediğimizde, yanlış sözcüğünün I. cümlede ad olan yol sözcüğüne nitelediğinden, önad (sıfat); II.cümlede eylem olan söyle– sözcüğünü belirttiğinden, belirteç (zarf); III.cümlede bir varlığı karşıladığından ad (isim) görevinde kullanıldığını görüyoruz.)

Sözcüklerde Pekiştirme ve Küçültme Konu Anlatımı

Türkçede sözcükler tür bakımından sekize ayrılır: (tıklayarak bilgi sahibi olabilirsiniz.)

Ad (İsim)
Adıl (Zamir)
Önad (Sıfat)
Belirteç (Zarf)
İlgeç (Edat)
Bağlaç
Ünlem
Eylem (Fiil)

Örnek Soru

Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki kalın sözcük, sözcük türü bakımından ötekilerden farklıdır?

A) Yeni bir kitaplık alması gerekli.

B) Bugünlerde sende bir durgunluk var.

C) Ağır işittiği için kulaklık kullanıyor.

D) Yalnızlık en korktuğu şeydi.

E) Kışlık odun ve kömürünü yazdan aldı.

Çözüm

Sözcükler incelendiğinde “kitaplık” ve “kulaklık” sözcüklerinin somut varlıkları; “durgunluk” ve “yalnızlık” sözcüklerinin soyut kavramları karşıladığı görülür. Varlıkları ve kavramları karşılayan sözcükler addır. E seçeneğindeki “kışlık” sözcüğü ise, birer varlığı karşılayan “odun” ve “kömür” adlarının niteliğini gösterdiği için sıfat görevindedir. Cevap E

♥ Bonus Soru ♥

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kalın sözcük ötekilerden farklı görevde kullanılmıştır?

A) Çocuğun elbiseleri iyice eskimiş artık.

B) Şu kırık camı bir an önce değiştirelim.

C) Sonunda o üzücü olaylar geride kaldı.

D) Bizi buraya çeken, birbirinden güzel oyuncaklardı.

E) Annem mavi gömleğimi henüz

Cevaplarınızı yorumda bekliyoruz 🙂